Brzytwa - podstawy użytkowania i pielęgnacji

Decydując się na golenie brzytwą, musimy znać zasady, jakie obowiązują każdego użytkownika tego narzędzia. Jeśli chcesz, by brzytwa długo i efektywnie Tobie służyła, musisz wiedzieć jak wygląda ostrzenie brzytwy. Obowiązkową nauką jest też opanowanie sposobu, jak trzymać brzytwę prawidłowo. Bez tej wiedzy nigdy nie doświadczysz potencjału tego narzędzia. 

Jak trzymać brzytwę w dobrej formie?

Brzytwa to zakup na lata. Ale tylko wtedy, gdy jej właściciel należycie się nią posługuje i odpowiednio o nią dba. Element brzytwy najbardziej narażony na uszkodzenia, a jednocześnie w brzytwie najważniejszy - to ostrze. Od tego, z jakiego materiału je wykonano, w dużej mierze zależy to, jak należy je pielęgnować. Brzytwy, których ostrza wykonano ze stali nierdzewnej są mniej wymagające jeśli chodzi o pielęgnację.

Większość brzytew jest jednak produkowanych ze stali węglowej, które muszą być zawsze dokładnie płukane po użyciu a następnie wycierane do sucha. Inaczej mogą zacząć rdzewieć. Nie należy brzytwy dezynfekować alkoholem (np. spirytusem salicylowym) i innymi środkami chemicznymi służącymi do dezynfekcji. Jednym środkiem, którego należy używać do czyszczenia brzytwy jest ciepła woda i mydło. 

Gdy brzytwa nie jest używana przez dłuższy czas, warto nasmarować ją cienką warstwą oleju (może być uniwersalny lub nawet spożywczy, byle nie był zbyt „ciężki”), dzięki temu ostrze będzie właściwie zabezpieczone przed działaniem czynników zewnętrznych.
Rzeczą naturalną w użytkowaniu brzytwy jest fakt, że na ostrzu czasem powstają mikroskopijne „zadziory”, które mogą mieć wpływ na jakość golenia.

Takie drobne zmiany na krawędzi ostrza dość łatwo usunąć np. poprzez przeciągnięcie lekko kciukiem ostrza brzytwy, jakbyśmy chcieli wypolerować palcem jego powierzchnię. Jeśli zadziory zrobią się zbyt poważne i nie dają się wygładzić palcem, musimy użyć specjalnego pasa do polerowania brzytew.

Jak wygładzić brzytwę na pasie?

Pas do brzytew służy przede wszystkim do gładzenia i polerowania ostrza. Są jednak tacy, którzy używają go do ostrzenia brzytwy. Jednakże do tej czynności potrzebujemy dodatkowo specjalnej pasty ściernej i trzeba nadmienić, że ten sposób, czyli ostrzenie brzytwy na pasie, jest bardzo pracochłonny. Najlepiej więc wykorzystywać pas jedynie do szlifowania i gładzenia, ostrzenie pozostawiając specjalnym osełkom.

Jeżeli nasz pas do brzytew jest dwustronny, najpierw szlifujemy brzytwę na stronie bardziej chropowatej (materiale), a później polerujemy na gładkiej skórze. Jak to robić? Najistotniejsze to utrzymać napięty pas podczas polerowania ostrza. Pas przypinamy np. do ściany i jedną ręką trzymamy jego dolny uchwyt , naciągając go. Drugą ręką trzymamy brzytwę, prowadząc ostrze od siebie i do siebie.

Wykonując ruch od siebie, ostrze powinniśmy kierować w swoją stronę, następnie, gdy dojdziemy do uchwytu brzytwy, obracamy brzytwę, by  prowadząc ją do siebie, kierować ostrze na zewnątrz. Jeśli nie odwrócimy brzytwy i ciągle będziemy polerować jedną stronę – straci ona swoje właściwości tnące. Wówczas pomoże nam jedynie prawdziwe ostrzenie na kamieniu. 

Jak często można wygładzać brzytwę?

Polerowanie brzytwy na pasie należy wykonywać najlepiej przed każdym goleniem. Zwykle wykonuje się od 10 do 60 pociągnięć na pasie (jeśli pas jest dwustronny to od 5 do 30 na każdej stronie). Trzeba również wiedzieć, że nie należy wygładzać brzytwy zaraz po jej użyciu. W przypadku brzytew z ostrzem ze stali węglowej szlifowanie i polerowanie robimy co najmniej 24 godziny po ostatnim użytkowaniu brzytwy. Dlaczego? Każde ostrze po użyciu wymaga tzw. odpoczynku. Wypłukane i osuszone powinno być odłożone na jakiś czas w suchym miejscu, by „wykończenie” krawędzi tnącej zregenerowało się i było podatne na gładzenie. Zbyt szybkie przystąpienie do polerowania brzytwy, zbyt częste lub niewłaściwe polerowanie może uszkodzić krawędź tnącą i stępić ją.

Ostrzenie brzytwy

Poza wygładzaniem brzytwy i jej konserwacją, najistotniejsze jest ostrzenie brzytwy. Ostrze brzytwy, jak każde, na skutek używania traci swoje właściwości tnące. W brzytwie nie wymienia się ostrza – chyba, że jest to narzędzie typu shavette - więc trzeba regularnie ostrzyć ostrze, by móc golić się nieustannie z tą samą precyzją i efektywnością.

Jak już wspomnieliśmy, można robić to na dwa sposoby – albo wykorzystać do tego skórzany pas do brzytwy, albo użyć specjalnego kamienia do ostrzenia tzw. osełki. Pierwszy sposób jest bardziej czasochłonny i może przynieść słabszy efekt, ale wielu użytkowników brzytew wybiera ostrzenie brzytwy na pasie, by nie kupować dodatkowych produktów. Inni preferują ten sposób ostrzenia, bo jest dla nich po prostu wygodniejszy.

Ostrzenie brzytwy na pasie

Pas do brzytew zyskuje właściwości ostrzące dopiero po zastosowaniu pasty ściernej. Jeśli więc zdecydujesz się ostrzyć brzytwę na pasie do wygładzania, musisz nabyć specjalny produkt ścierający. Istnieją dwa sposoby uzyskania pasty ściernej. Można kupić gotowy produkt, albo uzyskać pastę przy pomocy okrucha i wody. Jeśli chcesz ograniczyć dodatkowe czynności, kup gotową pasę ścierną do ostrzenia brzytwy. Jest ona dostępna zwykle w dwóch rodzajach – pasta gruboziarnista lub drobnoziarnista.

Ta pierwsza daje średni efekt ostrzenia brzytwy, ze względu na większe drobinki ścierające. Pasta drobnoziarnista pozwala zaś zwiększyć efekt bardzo cienkiego wykończenia ostrza brzytwy, a więc nadaje mu większą ostrość. Nie należy łączyć dwóch rodzajów past ze sobą i co ważne – na jednym pasie stosujmy tylko jeden rodzaj pasty ściernej. Jeśli chcemy wypróbować obie pasty, będziemy potrzebować dwóch past. Do wygładzania ostrza również nie możemy użyć tego samego pasa, bo po każdym użyciu pasty zostaną na nim drobinki, które będą rysować  i ścierać ostrze, zamiast je wygładzać. 

Pastę ścierną możemy uzyskać również z tzw. okrucha czyli małego kawałka kamienia do ostrzenia. Najprościej pastę uzyskać poprzez pocieranie okruchem o kamień i dodanie do startego miału odrobiny wody.

Jak naostrzyć brzytwę na osełce?

Według większości użytkowników brzytew, ostrzenie brzytwy na osełce jest efektywniejsze. Koszt zakupu specjalnego kamienia nie jest może mały, ale jest to produkt bardzo wydajny, który posłuży nam na bardzo długo – nawet kilkanaście lat. Kamień używany do ostrzenia to po prostu kamień szlifierski. Jest to naturalny materiał o właściwościach ściernych.

Bardzo popularne wśród golarzy są belgijskie osełki wydobywane z kultowych kamieniołomów Ardennes Coticule, które i my posiadamy w swojej ofercie. Występują one w dwóch rodzajach –  kamień Coticule żółty i kamień Coticule niebieski. Obie zawierają minerał zwany granatem, który słynie z wysokich właściwości ściernych. Kamień żółty ma wyższą gradację i przyczynia się do intensywnego ostrzenia brzytwy. Kamień niebieski ma niższą granulację i ostrzy brzytwę nieco wolniej, choć nadal bardzo efektywnie. 

Jak naostrzyć brzytwę przy pomocy kamienia? Wystarczy nieco zwilżyć powierzchnię osełki i zacząć prowadzić ostrze brzytwy po jej powierzchni. Na skutek tarcia, uwalniane są z kamienia drobinki granatu, które zaczynają ścierać ostrze. Bardzo istotne w ostrzeniu brzytwy jest odpowiednie prowadzenie ostrza po kamieniu. Ostrze musimy równo dociskać do kamienia i prowadzić raz w jedną, raz w drugą stronę, odwracając ostrze raz na jedną, raz na drugą stronę. Dla zobrazowania warto obejrzeć filmik instruktażowy, który znajdziecie w sieci. 

Największym błędem, jakim można popełnić przy ostrzeniu brzytwy, to użycie do tego zwykłej, mechanicznej ostrzałki (takiej jak do noży). Ostrze brzytwy musi być bardzo ostre i precyzyjne, a ponadto idealnie wygładzone – nie da się osiągnąć tego efektu przy ostrzeniu mechanicznym, które może je zniszczyć. Tu liczy się prawdziwa rzemieślnicza praca. Efekt idealnie gładkiego i ostrego ostrza osiągniemy jedynie przy użyciu metody znanej od stuleci. Skoro już zdecydowaliśmy się na zakup klasycznego narzędzia do golenia, poddawajmy go odpowiednim rytuałom, a na pewno odwdzięczy się nam długowiecznością.

Jak się golić brzytwą?

Do golenia brzytwą musimy użyć dwóch rąk. W jednej trzymamy brzytwę, druga ręka powinna być nam pomocna w naciąganiu skóry, by ostrze mogło sunąć po gładkiej powierzchni. Poćwiczenia wymaga siła nacisku ostrza na skórę. Nie można robić tego zbyt mocno, bo to grozi poważnym skaleczeniem (pamiętajmy, że brzytwa jest niezwykle ostra). Ruchy podczas golenia brzytwą powinny być krótkie.

Początkujący powinien zawsze zaczynać od bezpiecznych i nieskomplikowanych obszarów twarzy. Najłatwiejsze miejsca do golenia to policzki, najtrudniejsze – obszary wokół ust i obok nosa. Istotne jest odpowiednie przygotowanie skóry i zarostu. Najlepiej golić zarost nieduży – maksymalnie dwudniowy, wcześniej zmiękczony np. można użyć dobry olejek przed goleniem preshave i kremem do golenia.

Ważny jest również sposób trzymania brzytwy. Jak trzymać brzytwę? Ostrze trzymamy między kciukiem a trzema środkowymi palcami.

Uchwyt brzytwy powinien wystawać spomiędzy palca serdecznego i małego. Najłatwiej podpatrzyć to na zdjęciach lub filmikach zamieszczanych w sieci. Dla gładkiego golenia brzytwą istotny jest kąt, pod jakim dociskamy ostrze do skóry. Optymalnym jest kąt 30 stopni, jeśli golimy się z włosem. Golenie pod włos brzytwą może być ryzykowne i zalecane ekspertom. Wtedy kąt nachylenia ostrza wynosi 15 stopni. Zbyt mały kąt ostrza w stosunku do skóry golenie może wyrywać zarost i ścinać wszelkie wybrzuszenia skóry i krostki, zbyt prostopadły grozi przecięciem golonej skóry.

Na koniec należy odpowiedzieć na pytanie – jak się golić brzytwą – pod włos czy z włosem. Na początku golenia warto stosować metodę golenia z włosem (zgodnie z kierunkiem wzrostu włosków). Jeśli tym sposobem nie uda się nam ogolić całkowicie, po ponownym nałożeniu piany, wykańczamy golenie prowadząc ostrze już teraz pod włos.

Czy golenie brzytwą – się opłaca?

Golenie brzytwą potrafi sprawić mężczyźnie ogromną przyjemność. To prawdziwy rytuał pielęgnacyjny, na dodatek bardzo męski. Choć koszty zakupu dobrej brzytwy oraz innych akcesoriów mogą być blokadą przed doświadczeniem tego sposobu golenia, to jest to bardzo opłacalna inwestycja. Brzytwa – jeśli będziemy o nią właściwie dbać – posłuży nam kilkanaście lub nawet kilkadziesiąt lat, więc licząc koszt wykorzystanych w tym czasie maszynek do golenia, widać, że oszczędność przy goleniu brzytwą będzie znaczna. A jeśli przy tym otrzymamy najdokładniejsze golenie na świecie – inwestycja staje się jeszcze bardziej korzystna.